Kleszcze u psów są poważnym zagrożeniem zdrowotnym. Te małe pasożyty mogą przenosić niebezpieczne choroby, które mogą mieć poważne konsekwencje dla naszych czworonożnych przyjaciół. W tym artykule dowiesz się, jakie choroby wywołane przez kleszcze mogą dotknąć Twojego psa, jakie są ich objawy, jak postępować w przypadku ugryzienia oraz jak skutecznie chronić psa przed tymi groźnymi pasożytami.

Najczęstsze choroby odkleszczowe u psów

Babeszjoza – znana również jako piroplazmoza, jest jedną z najgroźniejszych chorób odkleszczowych. Wywołują ją pierwotniaki z rodzaju Babesia, które atakują czerwone krwinki psa. 

Borelioza – znana również jako choroba z Lyme, jest wywoływana przez bakterie Borrelia burgdorferi. 

Ehrlichioza – choroba bakteryjna wywołana przez bakterie z rodzaju Ehrlichia. 

Choroby odkleszczowe u psów – najczęstsze objawy i leczenie

1. Babeszjoza – objawy

Objawy tej choroby mogą być zróżnicowane i często pojawiają się szybko po zakażeniu.

• Gorączka: wysoka temperatura ciała jest jednym z pierwszych objawów infekcji.
• Apatia: psy mogą stać się osowiałe, mniej aktywne i niechętne do zabawy.
• Brak apetytu: utrata apetytu jest częstym objawem, a niektóre psy mogą całkowicie przestać jeść.
• Ciemna, krwista mocz: może wskazywać na rozpad czerwonych krwinek (hemolizę), co jest charakterystycznym objawem babeszjozy.
• Żółtaczka: żółte zabarwienie skóry, dziąseł i białek oczu, wynikające z uszkodzenia wątroby.
• Szybkie męczenie się: z powodu niedokrwistości psy mogą szybko się męczyć i wykazywać oznaki osłabienia.
• Bóle mięśni i stawów: mogą powodować, że pies będzie miał trudności z poruszaniem się.
• Powiększenie śledziony: w niektórych przypadkach śledziona może być powiększona, co jest wykrywalne podczas badania przez weterynarza.

Diagnostyka i leczenie babeszjozy u psów

Diagnostyka babeszjozy opiera się na kilku kluczowych metodach, które pozwalają na szybkie i precyzyjne rozpoznanie choroby:

Badanie krwi:

• Mikroskopowe badanie rozmazu krwi: weterynarz pobiera próbkę krwi i ogląda ją pod mikroskopem w poszukiwaniu pierwotniaków Babesia w czerwonych krwinkach.
• Testy serologiczne: wykorzystywane do wykrywania przeciwciał przeciwko Babesia, które wskazują na infekcję.
• PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy): bardzo czuła metoda pozwalająca na wykrycie DNA Babesia w próbce krwi, co umożliwia potwierdzenie infekcji nawet przy niskiej liczbie pasożytów

Badanie kliniczne: weterynarz ocenia ogólny stan zdrowia psa, badając objawy kliniczne takie jak gorączka, osłabienie, żółtaczka i ciemny mocz.

Leczenie babeszjozy obejmuje zwykle:

Leki przeciwpasożytnicze:

• Imidokarb dipropionian: jeden z najczęściej stosowanych leków w leczeniu babeszjozy, podawany w formie zastrzyków.
• Atovaquon i azytromycyna: kombinacja tych leków może być stosowana w przypadkach opornych na imidokarb.

Leczenie wspomagające:

• Transfuzje krwi: W ciężkich przypadkach, gdy dochodzi do znacznej utraty czerwonych krwinek, konieczne mogą być transfuzje.
• Płynoterapia: Pomaga w nawodnieniu psa i wspiera funkcje nerek.
• Leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe: Stosowane w celu złagodzenia gorączki i stanu zapalnego.

Monitorowanie: Regularne kontrole u weterynarza są kluczowe, aby monitorować odpowiedź na leczenie i stan zdrowia psa. Kontrole obejmują badania krwi i obserwację objawów klinicznych.

2. Borelioza u psów – objawy

Objawy tej popularnej choroby odkleszczowej mogą być różnorodne i często rozwijają się stopniowo. Mogą obejmować:

• Gorączka: podwyższona temperatura ciała jest jednym z pierwszych objawów infekcji.
• Obrzęk stawów: bakterie mogą powodować zapalenie stawów, co prowadzi do bólu i obrzęku.
• Kulawizna: z powodu bólu stawów psy mogą mieć trudności z chodzeniem, często kulawizna przechodzi z jednego stawu na drugi.
• Osłabienie: ogólne zmęczenie i apatia.
• Powiększone węzły chłonne: mogą być zauważalne i bolesne przy dotyku.
• Brak apetytu: psy mogą stracić zainteresowanie jedzeniem.

Diagnostyka i leczenie boreliozy u psów

Diagnozowanie boreliozy u psów wymaga wykonania testów laboratoryjnych, w tym testów serologicznych, które wykrywają przeciwciała przeciwko Borrelia burgdorferi. Weterynarze mogą również zalecić badania krwi i moczu w celu oceny ogólnego stanu zdrowia psa.

Leczenie boreliozy u psów zazwyczaj polega na podawaniu antybiotyków, takich jak doksycyklina lub amoksycylina, przez okres od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ważne jest, aby leczenie było przeprowadzone zgodnie z zaleceniami lekarza, aby zapewnić pełne wyleczenie.

3. Ehrlichioza u psów – objawy 

Objawy ehrlichiozy mogą być podzielone na trzy fazy: ostrą, subkliniczną i chroniczną.

Faza ostra:

• Gorączka: podwyższona temperatura ciała, której często towarzyszą dreszcze.
• Spadek masy ciała: psy mogą szybko tracić na wadze z powodu utraty apetytu.
• Krwawienia: mogą występować krwawienia z nosa, krwotoki podskórne oraz krwiomocz.
• Powiększenie węzłów chłonnych: węzły chłonne mogą być powiększone i bolesne przy dotyku.
• Zmiany na skórze: mogą pojawić się wysypki lub owrzodzenia.

Faza subkliniczna:

W tej fazie psy mogą nie wykazywać żadnych widocznych objawów, ale bakterie są nadal obecne w organizmie i mogą powodować uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Faza chroniczna:

• Letarg: psy mogą być ospałe i mniej aktywne.
• Problemy z krzepnięciem krwi: mogą występować krwawienia wewnętrzne i problemy z krzepnięciem krwi.
• Niewydolność wielonarządowa: w zaawansowanych przypadkach może dojść do niewydolności nerek, wątroby i innych narządów.
• Anemia: niedokrwistość spowodowana uszkodzeniem czerwonych krwinek.
• Zaburzenia neurologiczne: mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak drgawki, niezborność ruchów i zmiany w zachowaniu.

Diagnostyka i leczenie ehrlichiozy u psów

Diagnostyka ehrlichiozy obejmuje szereg testów, które pomagają zidentyfikować obecność bakterii Ehrlichia i ocenić stopień zaawansowania choroby:

Badanie krwi:

• Mikroskopowe badanie rozmazu krwi: poszukiwanie bakterii Ehrlichia wewnątrz białych krwinek.
• Testy serologiczne: wykrywanie przeciwciał przeciwko Ehrlichia, co świadczy o przebytej lub obecnej infekcji.
• PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy): pozwala na dokładne wykrycie DNA Ehrlichia w próbce krwi, co potwierdza infekcję.

Badania dodatkowe:

• Morfologia krwi: ocena liczby krwinek białych, czerwonych i płytek krwi, co może wskazywać na stan zapalny, anemię i trombocytopenię (niski poziom płytek krwi).
• Biochemia krwi: badania funkcji wątroby i nerek, które mogą być uszkodzone w wyniku ehrlichiozy.

Najczęściej podejmowane rodzaje leczenia:

Antybiotyki:

• Doksycyklina: najczęściej stosowany antybiotyk w leczeniu ehrlichiozy, podawany przez okres od kilku tygodni do kilku miesięcy w zależności od zaawansowania choroby.
• Minocyklina: alternatywa dla doksycykliny w przypadku oporności lub nietolerancji.

Leczenie wspomagające:

• Płynoterapia: pomaga w utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia i wspiera funkcje narządów wewnętrznych.
• Leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe: redukują gorączkę i stany zapalne.

Monitorowanie: regularne badania krwi i wizyty u specjalisty są konieczne, aby monitorować skuteczność leczenia i stan zdrowia psa.

Inne choroby wywoływane ukąszeniem kleszcza

Anaplazmoza, zwana również chorobą anaplasmatyczną, wywoływana jest przez bakterie Anaplasma phagocytophilum. Objawy obejmują gorączkę, brak apetytu, bóle stawów oraz osłabienie. W niektórych przypadkach może dojść do powikłań takich jak anemia czy problemy neurologiczne. Hepatozoonoza – choroba wywoływana przez pierwotniaki Hepatozoon canis. Objawy obejmują gorączkę, utratę masy ciała, biegunkę, a także ból mięśni i stawów. W ciężkich przypadkach może dojść do zapalenia płuc i powikłań w układzie krążenia. Tularenia – rzadka, ale poważna choroba wywoływana przez bakterie Francisella tularensis. Objawy obejmują gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych, ból mięśni oraz owrzodzenia skóry. W ciężkich przypadkach może prowadzić do zapalenia płuc i sepsy.

Statystyki i badania

Według badań opublikowanych w Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), borelioza jest jedną z najczęstszych chorób odkleszczowych w Europie. W Polsce badania wskazują, że nawet do 20% psów w niektórych regionach może być narażonych na zakażenie boreliozą. W Europie Środkowej i Wschodniej wskaźniki infekcji są również wysokie, co podkreśla znaczenie profilaktyki i regularnych badań.

Według badań przeprowadzonych w Europie, w tym w Polsce, babeszjoza i ehrlichioza stają się coraz bardziej powszechne. W Polsce, badania wskazują, że liczba przypadków babeszjozy u psów wzrosła w ostatnich latach, szczególnie w regionach z dużą populacją kleszczy. Ehrlichioza, choć mniej powszechna niż babeszjoza, również zyskuje na znaczeniu, zwłaszcza w regionach z cieplejszym klimatem. 

Jak postępować w przypadku ugryzienia psa przez kleszcza?

Jak najszybciej usunąć kleszcza ze skóry psa. Użyj do tego celu pęsety lub specjalnego narzędzia do usuwania kleszczy, chwytając pasożyta jak najbliżej skóry i delikatnie, ale stanowczo, wyciągając go w górę zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Zdezynfekuj ranę. Po usunięciu kleszcza miejsce ugryzienia należy zdezynfekować, aby zapobiec infekcji.

Obserwuj swojego psa. Obserwuj psa przez kilka tygodni po ugryzieniu. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii.

Jakie preparaty na kleszcze stosować u czworonogów?

Kleszcze u psa możesz znaleźć przede wszystkim w ciepłych i ciemnych miejscach na ciele, tj. w okolicach uszu, w pachwinach, pod ogonem czy psią obrożą. Ponadto w sezonie kleszczowym przeglądajmy regularnie sierść psa, szczególnie w okolicach uszu, pyska czy łap. Na rynku dostępne są różnorodne preparaty na kleszcze, takie jak obroże, krople, spraye i tabletki. Wybór odpowiedniego środka zależy od potrzeb i preferencji pupila.

Naturalne środki na kleszcze

Nie wszyscy właściciele psów chcą stosować chemiczne środki ochrony. Na szczęście istnieją naturalne alternatywy, takie jak np. TICKLESS^® Pet i TICKLESS^® Pet Mini. Te innowacyjne urządzenia emitują ultradźwięki, które są całkowicie bezpieczne dla ludzi i zwierząt – nie zawierają substancji chemicznych. Urządzenia Tickless w bardzo łatwy sposób można przymocować do obroży, są bardzo łatwe w obsłudze i zapewniają ochronę przez cały sezon. Nie bez znaczenia jest fakt, że są również bezpieczne dla najmłodszych dzieci, dlatego bez obaw można ich używać w ich towarzystwie. O tym, jak działa TICKLESS^® dowiesz się tutaj.     

Nie tylko w letnie miesiące konieczna jest ochrona przed kleszczami – kleszcze aktywne są przez cały rok!

Wiele osób mylnie uważa, że kleszcze są aktywne tylko w miesiącach letnich. W rzeczywistości te pasożyty mogą są aktywne przez cały rok. Badania opublikowane w "Parasites & Vectors" oraz innych renomowanych czasopismach naukowych podkreślają rosnące zagrożenie chorobami odkleszczowymi w Europie, co jest wynikiem zmieniających się warunków klimatycznych i zwiększonej mobilności ludzi i zwierząt. Jeśli jesteś właścicielem czworonoga musisz być świadomy tych zagrożeń i podejmować odpowiednie środki ochronne, aby zapewnić swojemu pupilowi zdrowie i bezpieczeństwo.

Przeczytaj również, dlaczego psy należy chronić przezd kleszczami jesienią i zimą.  

Podsumowanie

Kleszcze u zwierząt to poważne zagrożenie, które może prowadzić do wielu niebezpiecznych chorób. Dzięki odpowiedniej profilaktyce, w tym stosowaniu preparatów na kleszcze oraz naturalnych środków, takich jak TICKLESS^®, można skutecznie chronić swojego czworonoga. Kleszcze u psa możesz znaleźć przede wszystkim w ciepłych i ciemnych miejscach na ciele, tj. w okolicach uszu, w pachwinach, pod ogonem czy psią obrożą.  

Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać sierść psa po każdym spacerze, usuwać kleszcze natychmiast po ich zauważeniu oraz obserwować wszelkie objawy chorób odkleszczowych. Dzięki temu zapewnisz swojemu psu zdrowie i bezpieczeństwo przez cały rok.